Τρίτη 8 Απριλίου 2008

ΖΕΡΜΕΝ ΓΚΡΙΡ: 'Η κρίση ταυτότητας της γυναίκας ευνούχου'

Η ΖΕΡΜΕΝ ΓΚΡΙΡ ΕΠΙΣΤΡΕΦΕΙ ΜΕ ΝΕΟ ΒΙΒΛΙΟ ΣΤΑ ΜΕΤΑΦΕΜΙΝΙΣΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ

Η κρίση ταυτότητας της «Γυναίκας ευνούχου»


«Η ολοκληρωμένη γυναίκα» (The whole woman) της Ζερμέν Γκριρ (φωτογραφία) δείχνει κατά τους κριτικούς την κρίση ταυτότητας της άλλοτε μαχητικής φεμινίστριας της λογοτεχνίας
Ευφυής, ισχυρογνώμων, φεμινίστρια και γεμάτη αντιφάσεις. Πριν από 28 χρόνια, η Ζερμέν Γκριρ ξεσήκωνε πλήθος αντιδράσεων καλώντας τις γυναίκες όλου του κόσμου να δοκιμάσουν τα σωματικά υγρά τους. Μέσω της «Γυναίκας ευνούχου». Λίγο αργότερα κατήγγειλε τη βιομηχανία αντισύλληψης ως όπλο στα χέρια της ευγονικής. Μέσω του βιβλίου «Σεξ και πεπρωμένο». Φέτος επανέρχεται με ένα νέο έργο. «Η ολοκληρωμένη γυναίκα» («The Whole Woman») είναι ο τίτλος του. «Διέρχεται κρίση ταυτότητας» παρατηρούν ειρωνικά πολλοί βιβλιοκριτικοί.
Διότι «Η ολοκληρωμένη γυναίκα» βρίθει αντιφατικών μηνυμάτων. Αφενός, η Ζερμέν Γκριρ εκφράζει κάποιες απόψεις τις οποίες μάλλον θα αποδοκιμάσουν οι φεμινίστριες συναγωνίστριές της. Αναγνωρίζει παραδείγματος χάριν ότι οι περισσότερες κακοποιήσεις παιδιών γίνονται από γυναίκες και όχι από άνδρες• ότι η θεραπεία της στειρότητας προκαλεί περισσότερο πόνο παρά χαρά• ότι η πρακτική της άμβλωσης ¬ το επιστέγασμα της γυναικείας απελευθέρωσης ¬ περικλείει κάποια περιφρόνηση απέναντι στο γυναικείο σώμα. Από την άλλη όμως, δεν διστάζει να προβεί σε κάθε είδους λεκτικές υπερβολές προκειμένου να αποδείξει ότι οι γυναίκες εξακολουθούν να καταπιέζονται σε παγκόσμιο επίπεδο από τους άνδρες. Και το «μεγάλο ερώτημα» μένει αναπάντητο: τι είναι τελικά η σύγχρονη γυναίκα: θύτης ή θύμα;
Στο σπίτι, πάντως, υποστηρίζει η Γκριρ, η γυναίκα παραμένει θύμα. Και όλες αυτές οι ηλεκτρονικές συσκευές που υποτίθεται ότι θα έκαναν τη ζωή της πιο εύκολη τής αφήνουν, ουσιαστικά, ακόμα λιγότερο ελεύθερο χρόνο: όταν δεν σκουπίζει, δεν καθαρίζει και δεν απολυμαίνει, βάζει τα ρούχα ή τα πιάτα στο πλυντήριο• και επιπλέον, δεν μπορεί να παραπονεθεί για τη δυσκολία του έργου.
Η Γκριρ στιγματίζει με οξύνοια πολλές δυσμορφίες της σύγχρονης κοινωνίας. Αρνείται όμως να παραδεχτεί ότι μεγάλο μέρος τους είναι απόρροια της γυναικείας εγκληματικότητας ¬ στην «άνθηση» της οποίας συνετέλεσε και η ίδια. Πολλά από τα νεανικά γραπτά της ανατρεπτικής επαναστάτριας χαρακτηρίζονταν από ανεπίτρεπτη ανευθυνότητα και τα θύματα που άφησαν πίσω τους περιλαμβάνουν παραμελημένα παιδιά, παρατημένες γυναίκες και περιθωριοποιημένους άνδρες.
Η Γκριρ επικρίνει αυστηρά την εμπορευματοποίηση του σεξ. Την καταγγέλλει ως εκφυλισμό της σεξουαλικής απελευθέρωσης. Ξεχνά προφανώς πως ήταν η ίδια που μετέτρεψε τη σεξουαλική απελευθέρωση σε πολυεθνική βιομηχανία. Παραπονείται πως οι γυναίκες έχουν αφεθεί να φροντίζουν τα μωρά την ώρα που οι άνδρες αποσύρονται σε «ανδρικές» φαντασιώσεις και συμπεριφορές. Κι όμως. Στη «Γυναίκα ευνούχο» έγραφε πως ο πραγματικός σκοπός της γυναικείας χειραφέτησης είναι το τέλος του γάμου, της ηθικής και του κράτους.

Υπάρχει μια απλή εξήγηση πίσω από όλη αυτή τη σύγχυση: κατά βάθος, η Ζερμέν Γκριρ είναι ένας μπερδεμένος, δυστυχισμένος και απογοητευμένος άνθρωπος. Μέσα από το αυτοβιογραφικό «Μπαμπά, σε γνωρίζαμε ελάχιστα» αποκαλυπτόταν ένα πλάσμα στερημένο από αγάπη. «Η γυναίκα που δεν έχει ποτέ ζευγαρώσει πρέπει να θρηνεί» γράφει στην «Ολοκληρωμένη γυναίκα». «Αν ζευγαρώσει και εγκαταλειφθεί, είναι δυστυχής... Αν δεν γίνει μητέρα είναι απογοητευμένη... Η αγάπη προς τον πατέρα, η αγάπη προς τον σύντροφο, η αγάπη προς το παιδί, όλα παραμένουν για την πλειοψηφία των γυναικών συναισθήματα χωρίς ανταπόδοση». Είναι όμως αυτή η αλήθεια που βιώνουν οι περισσότερες γυναίκες; Ή μήπως η Γκριρ γράφει απλά για τον εαυτό της;
Ο καημός της είναι πως δεν έκανε ποτέ παιδιά. Αυτή όμως η προσωπική ατυχία σημαίνει πως δεν μπορεί να αντιληφθεί σε όλο του το μέγεθος τον κίνδυνο που ενέχει ο φεμινισμός ¬ ότι είναι ένας παράγοντας προόδου μέχρις ότου η γυναίκα γίνει μητέρα ¬ και ότι από κει και πέρα λειτουργεί εναντίον του παιδιού. Η Γκριρ δεν μπορεί να καταλάβει πώς μετατοπίζεται το κέντρο βάρους της γυναίκας τη στιγμή που αποκτά ένα παιδί. Δεν μπορεί να καταλάβει το δίλημμα, τη σύγκρουση που πυροδοτείται τη στιγμή εκείνη μεταξύ (μητρικού) ενστίκτου και (φεμινιστικής) λογικής. Και σίγουρα δεν μπορεί να καταλάβει ότι οι άνδρες έχουν κατηγορηθεί αδίκως ως υπεύθυνοι ενός προβλήματος που δημιουργείται ανεξάρτητα από αυτούς: είναι ανούσιο να απαιτεί κανείς από έναν άνδρα να αφιερώσει τον ίδιο χρόνο με την γυναίκα για τη φροντίδα των παιδιών τους. Γιατί; Πρώτον, δεν πρόκειται ποτέ να το κάνει. Δεύτερον, η γυναίκα δεν πρόκειται ποτέ να τον αφήσει. Διότι αντιλαμβάνεται, και έχει απόλυτο δίκιο, ότι η ίδια ως μητέρα νοιάζεται για τις ανάγκες των παιδιών της με έναν τρόπο που ελάχιστοι πατέρες θα μπορούσαν να καταλάβουν.
Η γυναίκα και ο άνδρας είναι διαφορετικοί. Οι ρόλοι τους είναι συμπληρωματικοί. Και η απόλυτη ισότητα, ο ανδρογυνισμός, δεν είναι παρά μία ουτοπία. Η Γκριρ δηλώνει βέβαια πως ποτέ δεν τάχθηκε υπέρ του ανδρογυνισμού. Το φεμινιστικό κίνημα ποτέ δεν ζήτησε από τη γυναίκα να μιμηθεί τη ζωή του άνδρα. Εξάλλου, γράφει, ακόμα και ο άνδρας που συμπεριφέρεται άψογα απέναντι στη σύζυγό του, παραμένει ένα «άεργο παράσιτο»• και η σύζυγος έχει κάθε λόγο να απαλλαγεί από αυτόν ¬ δεν είναι παρά μία ατελείωτη πηγή προβλημάτων. Παραδέχεται ότι υπάρχουν πολλές γυναίκες που κακοποιούν τα παιδιά, ακόμα και τους συζύγους τους. Αλλά επιμένει πως ο σύζυγος είναι το πιο επικίνδυνο πρόσωπο που μπορεί να αντικρύσει ποτέ η γυναίκα και το παιδί της. Και αυτή η δαιμονοποίηση του άνδρα, αυτός ο διασυρμός του ανδρικού φύλου δεν εξυπηρετούν ιδιαίτερα το γυναικείο ζήτημα. Τον σκοπό που υποτίθεται ότι υπερασπίζεται η Ζερμέν Γκριρ.

ΤΑ ΝΕΑ , 09/03/1999 , Σελ.: P01
Κωδικός άρθρου: A16384P011
ID: 24036
http://ta-nea.dolnet.gr/print_article.php?e=A&f=16384&m=P01&aa=1

Δεν υπάρχουν σχόλια: