ΚΑΜΠΟΥΡΗ Φανή, πτυχιακή εργασία

Ο θεσμός της δικαιοσύνης ως μέσον επιθετικότητας – εκβιασμού της μητέρας - γυναίκας ενάντια στον άνδρα – πατέρα.

Πτυχιακή εργασία στο ΑΤΕΙ Κρήτης, Τμήμα Κοινωνικής εργασίας, υπό την επίβλεψη της καθηγήτριας Τζαμαλούκα Γεωργίας.

ΒΑΣΙΚΟΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΠΟΥ ΟΔΗΓΗΣΕ ΣΤΗΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ
Έχουν πραγματοποιηθεί πάρα πολλές μελέτες σχετικά με τη συντροφική – συζυγική βία. Οι έρευνες αυτές αποδεικνύουν πως η βία δεν είναι μόνο «προνόμιο» των αντρών, αλλά και των γυναικών. Άρθρα, όπως αυτό των Ann L. Coker and col.,(2007) παρουσιάζουν ότι τα ποσοστά βίαιης συμπεριφοράς είναι ισότιμα και για τα δυο φύλα.
Πολλές μελέτες αναφέρουν ότι η φυσική επιθετικότητα των γυναικών είναι κατά προσέγγιση παρόμοια ή σε μερικές περιπτώσεις ακόμη υψηλότερη από την αρσενική επιθετικότητα. Σε σχολιασμούς της μελέτης του Archer (2000) για την επιθετικότητα των γυναικών επιβεβαιώνεται ότι οι γυναίκες είναι πιο επιθετικές από τους άντρες (K. Daniel O’ Leary, State University of New York at Stony Brook).
Επίσης, η βία των γυναικών ενάντια στους συντρόφους τους στο άρθρο “Invisible touch” (George M.J., 2003), έχει θεωρηθεί ως αληθινή τόσο ιστορικά, όσο και από μια διαφορετική πλευρά της επιστημονικής φιλολογίας. Τα στοιχεία διαφόρων περιπτώσεων έχουν συζητηθεί και ερμηνευτεί στα πλαίσια των κοινωνικών προτύπων και των στερεοτυπικών εικόνων του άντρα και της γυναίκας που δείχνουν ότι το «σύνδρομο του κακοποιημένου συζύγου» είναι μια πραγματικότητα και είναι συγκρίσιμη με το σενάριο των κακοποιημένων γυναικών. Ο «κακοποιημένος σύζυγος» αναγνωρίζεται από τα ιστορικά αρχεία και καθιερώνεται στην λαογραφική παράδοση.
Ο Gordon, R.M. (1998), σε μια μελέτη του επισήμανε τη μεγάλη συχνότητα που τον επισκέπτονται ασθενείς, οι οποίοι ως παιδιά μεγάλωσαν με μια μητέρα επιθετική προς το σύζυγό της. Η μητέρα αυτή έκανε “πλύση εγκεφάλου” στα παιδιά με σκοπό να τα στρέψει ενάντια στον πατέρα τους. Έχουν διεξαχθεί πολλές έρευνες που επιβαιβεώνουν το «σύνδρομο της μητέρας – Μήδειας». Ο Fred Pine (1995) ανέφερε ότι μια μητέρα για να είναι τόσο καταστρεπτική με τα παιδιά της, πρέπει η ίδια να είχε εκτεθεί στην εχθρότητα της μητέρας της. Το σύνδρομο της Μήδειας μπορεί να επαναληφθεί για γενιές. Όταν μια μητέρα ενθαρρύνει την κόρη της να δει τον πατέρα της ως «κακό», τότε της αφαιρεί το δικαίωμα να αγαπήσει ώριμα οποιοδήποτε άτομο και μπορεί να προσελκύεται από άτομα που θα την κακομεταχειριστούν ή θα τα κακομεταχειριστεί επαναλαμβάνοντας έτσι το συναισθηματικό παρελθόν της (Τζαμαλούκα, Τσομπάνη…..).
Μόνο περίπου το 10% των διαζευγμένων γονιών διαφωνούν για θέματα πέρα από την επιμέλεια. Από αυτή την ομάδα, τουλάχιστον ο ένας γονιός έχει συχνά εχθρικά και παρανοϊκά γνωρίσματα.
Ο Gardner, όπως αναφέρεται από τον Gordon R.M (1998), θεωρεί ότι όταν οι μητέρες, που διακατέχονται από το σύνδρομο της Μήδειας, «κερδίζουν», δεν κερδίζουν μόνο την επιμέλεια, αλλά και τη συνολική αλλοτρίωση των παιδιών τους απέναντι στον «μισημένο» σύζυγο. Η «νίκη» αυτή οδηγεί στην ψυχολογική καταστροφή των παιδιών. Επιπλέον, στο άρθρο του ο Steimmetz (1977) παρατηρεί ότι υπάρχουν τόσο πολύ «κακοποιημένοι σύζυγοι» στην Αμερική όσο και κακοποιημένες γυναίκες. Μια ομάδα ερευνητών επανεξέτασε 72 μελέτες που μετράνε την επιθετική συμπεριφορά σε άνδρες και σε γυναίκες, ανακαλύπτοντας ότι τα 2/3 των ερευνών «δεν έδειξαν την αναμενόμενη ανδρική υψηλή επιθετικότητα σε σχέση με εκείνη των γυναικών» (Frodi et al., 1977[1], p. 634).
Βέβαια, τίθεται το ερώτημα, πώς συμβαίνει, ενώ οι μελέτες αποδεικνύουν την ισοδυναμία ανάμεσα στην γυναικεία και αντρική επιθετικότητα, να υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ των αρσενικών και θηλυκών θυμάτων στους καταλόγους εγκλήματος. Στη βιβλιογραφία αναφέρεται πως ένα πρόβλημα είναι ότι οι έρευνες εγκλημάτων επηρεάζονται από προκαταλήψεις. Αμερικανικά και Βρετανικά στοιχεία δείχνουν ότι οι βίαιες γυναίκες σε οποιοδήποτε πλαίσιο είναι λιγότερο πιθανό να συλληφθούν ή να καταδικαστούν με αποτέλεσμα να προκαταλαμβάνονται και οι αριθμοί εγκλήματος. Ακόμη, πολλοί άντρες θύματα είναι απρόθυμοι να κάνουν καταγγελίες και επομένως μια βίαιη παράβαση προκαλούμενη από γυναίκα να μην εμφανιστεί στις επίσημες στατιστικές ή έρευνες εγκλήματος.
Η McLeon (1984) ανακάλυψε ότι οι κακοποιημένοι άνδρες αποτυγχάνουν να αναφέρουν περιπτώσεις στην αστυνομία σε μεγαλύτερη αναλογία απ’ ότι οι γυναίκες: ενώ το 54% κακοποιημένων γυναικών ισχυρίζονται ότι έχουν δηλώσει στην αστυνομία επιθετικό συμβάν, μόνο το 45% από άνδρες θύματα ισχυρίζονται ότι έχουν κάνει κάτι τέτοιο.
Έρευνες, λοιπόν, δείχνουν ότι η κακοποίηση που υφίστανται οι άντρες είναι συγκρίσιμη με την κακοποίηση των γυναικών, με τη διαφορά ότι οι άντρες θύματα λαμβάνουν μικρότερη βοήθεια και υφίστανται διακρίσεις εις βάρος τους, ιδιαίτερα από την αστυνομία.
Βέβαια, σύμφωνα με τον M.C. Dunn (2004) υπάρχει και η αντίθετη άποψη, κατά την οποία, οι έρευνες αυτές είναι εφευρήματα και ο κατάλογος στατιστικών μια ανασκευάσιμη υπόθεση. Όλες αυτές οι μελέτες που παρουσιάζουν τα δικαστικά μέσα να μεροληπτούν υπέρ των γυναικών, είναι προπαγανδιστικές, ωθούν στην παραπληροφόρηση και τον στιγματισμό των ανύπαντρων μητέρων και των οικογενειών που απουσιάζει ο βιολογικός πατέρας. Όλα αυτά, θεωρεί ο M.C. Dunn, ότι είναι πολιτικές στρατηγικές/ σκοπιμότητες με όφελος την προσοχή του κοινού και στοχεύοντας στην μεταρρύθμιση του οικογενειακού νόμου, επιφέροντας έτσι επιπτώσεις στην κοινωνική πολιτική.
Για τους παραπάνω λόγους θεωρήθηκε ότι θα συνεισφέρει στην διασαφήνιση του θέματος το τι ισχύει, μέσα από την εξέταση των δικαστικών αποφάσεων που αφορούν την επιμέλεια των παιδιών, για να διαπιστωθεί εάν πράγματι οι δικαστικές αποφάσεις συνεισφέρουν στην εκδήλωση της επιθετικότητας της γυναίκας – μητέρας ενάντια στον άντρα - πατέρα ή όχι.

ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ
Η παρούσα μελέτη έχει σκοπό να διερευνήσει το αν η δικαιοσύνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέσον επιθετικότητας της γυναίκας – μητέρας, μέσω των δικαστικών αποφάσεων που εκδίδονται για την επιμέλεια, επικοινωνία, διατροφή, διανομή περιουσιακών στοιχείων και πληρωμή δικαστικών εξόδων, ενάντια στον άντρα – πατέρα.
Αναλυτικότερα, τα παραπάνω θα ερευνηθούν, μέσω ενός αριθμού (περίπου 20-30) δικαστικών αποφάσεων και δικογραφιών που αφορούν τα διαζύγια.

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ
Η μεθοδολογία της έρευνας θα είναι ποιοτική - αναλυτική μελέτη 20 – 30 περίπου δικογραφιών και δικαστικών αποφάσεων, τα οποία θα αντληθούν από το αρχείο που διαθέτει ο φορέας ΣΥΓΑΠΑ (Σύλλογος για την Ανδρική και Πατρική Αξιοπρέπεια). Ο ίδιος φορέας μας παρέχει και παραδείγματα Νόμου καθώς και περιπτωσιολογικά:
1) Νόμοι
‘Άρθρο 681,γ) 361, γ) του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας.
Δεν μπορεί να εκτελεστεί ελλείψει κοινωνικών υπηρεσιών.
Πραγματικά, το άρθρο αυτό εξηγεί πως δίδεται η επιμέλεια σε έναν γονέα. Αναφέρει ότι πρέπει να ερευνάται το περιβάλλον των δύο γονέων και να δίδεται η επιμέλεια στον καταλληλότερο από τους δύο. Επειδή όμως δεν υπάρχουν τέτοιου είδους υπηρεσίες, με πρωτοβουλία του δικαστή, δίδεται η επιμέλεια σε όποιον κρίνει ο δικαστής καταλληλότερο. Κατά 99% στην Ελλάδα, δίδεται η επιμέλεια στη μητέρα διότι αυτό αποτελεί εύκολη- γρήγορη λύση, παραδοσιακή και έως τώρα ανέγγιχτη- δίχως διαμαρτυρίες. Τώρα, οι πατεράδες που έχουν υποστεί τέτοια άνιση μεταχείριση μπορούν να προσφύγουν σε ανώτερα δικαστήρια (ακόμη και σε διεθνή) και να δικαιωθούν διότι μπορεί να ακυρωθεί η απόφαση και στον Άρειο Πάγο.
Η επιμέλεια των παιδιών στη χώρα μας δίδεται αβλεπτί πάντα στη μητέρα και αυτό όχι με κριτήρια αξιοκρατικά, ικανοτήτων των δύο γονέων, αλλά με σεξιστικά κριτήρια κατά του άνδρα – πατέρα.
2) Δικαστικές αποφάσεις που αφορούν στην επικοινωνία του γονέα που δεν έχει την επιμέλεια του παιδιού του.
Δεν μπορεί να εφαρμοστεί απόφαση όταν δίδεται ως προϋπόθεση η επικοινωνία να πραγματοποιείται παρουσία κοινωνικού λειτουργού την Κυριακή. Δεν υπάρχει καμία υπηρεσία που να λειτουργεί το σαββατοκύριακο και κανείς δεν την υποχρεώνει να βρίσκεται σε ξένη κατοικία. Τέτοιου είδους αποφάσεις έχουν προκαλέσει αποξενώσει του γονέα που δεν έχει την επιμέλεια (συνήθως του πατέρα) με αποτέλεσμα να έχουμε τραγικές συνέπειες (σοβαρές ασθένειες, ακόμη και θάνατο) του πατέρα που αποξενώνεται. Πολλές τέτοιες περιπτώσεις υπάρχουν στην Ελλάδα τις τελευταίες δεκαετίες.
Το περιεχόμενο των δικογραφιών θα είναι η δικαστική διαμάχη μεταξύ των διαζευγμένων συζύγων για την επιμέλεια των παιδιών και την επικοινωνία μαζί τους.
Για να αποφευχθούν τα ηθικά διλλήματα, θα προστατευθεί η ανωνυμία των εμπλεκομένων στις δικαστικές αποφάσεις.
Η ανάλυση των δικογραφιών θα πραγματοποιηθεί με κείμενα πανομοιότυπα από δικαστικές αποφάσεις, με πίνακες καταγραφής του διατακτικού των αποφάσεων, με καταγραφή λεκτικών αναφορών με θέμα την «επιθετικότητα» και με καταγραφή των «πραγματικών περιστατικών» που αναφέρονται στις δικαστικές αποφάσεις.
Το δείγμα θα είναι από όλα τα κοινωνικά στρώματα και χωροταξικά θα αντιπροσωπεύει όλη την Ελλάδα.

ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ
• Η γυναίκα – μητέρα, μέσω των ευνοϊκών δικαστικών αποφάσεων, εκδηλώνει την επιθετικότητα της και εκβιάζει τον άνδρα – σύζυγο.
• Ο άνδρας – πατέρας, μέσω των ευνοϊκών δικαστικών αποφάσεων, εκδηλώνει την επιθετικότητά του και εκβιάζει την γυναίκα – μητέρα.
• Η δικαιοσύνη αντιμετωπίζει ισάξια και τον άνδρα – πατέρα και την γυναίκα – μητέρα.

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΥ ΜΕΡΟΥΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
1ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ
ΤΟ ΓΟΝΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΛΛΟΤΡΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΚΑΙ Η ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ
2ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ
2i ΝΟΜΟΙ ΚΑΙ ΔΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ
2ii ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΑΜΦΙΣΒΗΤΟΥΝ ΤΗΝ ΕΥΝΟΙΑ ΤΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ
3ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΟΥ ΓΟΝΙΚΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ ΑΠΟΞΕΝΩΣΗΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟΝ ΠΑΤΕΡΑ
4ο ΚΕΦΑΛΑΙO
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ – ΔΕΙΓΜΑ – ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ
5ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
6Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ
6 i ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
6ii ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΚΑΛΥΨΗ ΤΩΝ ΚΕΝΩΝ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ
6iii Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
• Ann L. Coker, PhD, Keith E. Davis, PhD, Ileana Arias, PhD, Sujata Desai, PhD, Maureen Sanderson, PhD, Heather M. Brandt, MSPH, Paige H. Smith, PhD, MSPH(2007). “Physical and Mental Health Effects of Intimate Partner Violence for Men and Women” Forensic Science International 167 53–55
• Archer J. (2000). Sex differences in aggression between heterosexual partners: a meta-analytic review. Psychol Bull.
• Black DA, Schumacher JA, Smith AM, Heyman RC,(1999) Partner , Child Abuse risk factor Literature review : National Network of Family Resiliency, National Networ For Health (Cited 2005, September 15) Available from: URL:www.nnh.org/risk
• Cascardi, M., Langhirichsen J.,& Vivian , D.,(1992) Marital aggression Impact Injuryand Healty correlates for husband and wifes. Archives of internal Medicine 152: 357-363
• David Fontes, (1999), Self Defence or Violence by Women
• DeKeseredy WS, Hinch R. (1991). ‘‘Woman Abuse: Sociological 73 Perspectives,’’ Toronto, ON: Thompson Educational Publishing.
• Dunn M.C. (2004). “The politics of father Rights Activists- Do persistent critics of the family court behave in a way which stands up to scrutiny?” Presented to Natinal Abuse free Contact Campaign.
• Frodi, A., Macauley, J. and Thome, P.R. (1977) “Are women always less aggressive than men? A review of the experimental literature”. Psychological Bulletin, 84, 634-660.
• Gardner (1989) “Οικογενειακή αξιολόγηση στις μεσολαβήσεις επιτήρησης παιδιών, διαιτησία και προσφυγή στο δικαστήριο”.
• George M.J. (2003) “ Invisible touch” Department of Neuroscience, St. B artholomew’s and Royal London Hospital Medical School, Queen Mary College (London University), Mile End Road, London E1 4NS, UK
• George M.J. (2003). “Aggression and Violent Behaviour” . Department of Neuroscience, St. Bartholomew’s and Royal London Hospital Medical School, Queen Mary College (London University), Mile End Road, London E1 4NS, UK. 8 23–60
• Gordon, R.M. (1998). “The Medea Complex and the Parental Alienation Syndrome: When Mothers Damage Their Daughter’s Ability to Love a Man. The Mother - Daughter Relationship Echoes Through Time.” Ed. by Gerd H. Fenchel. Jason Aronson Inc. Northvale, New Jersey.
• Heather Silvio, Kathy McCloskey, Julia Ramos – Grenier (2006). “Theoretical considerations of female sexual predator serial killers in the United States”. Journal of Criminal Justice, (34) 251 – 259.
• Linda Kelly (2003). “Disabusing the definition of domestic abuse: How Women Batter Men and the role of the feminist state”.
• Margerg A. Cassidy, David Trafomow (2002). “The influence of patriarchal ideology on outcomes of legal decisions involving woman battering cases: an analysis of five historical eras.” The Social Science Journal, (39) 235 – 245.
• Martin S. Fiebert (2007). “References examining assaults by women on their spouses or male partners: an annotated bibliography”. California State University, Long Beach.
• Miriam K. Ehrensaft, Patricia Cohen and Jeffrey G. Johnson (2006). “Development of Personality Disorder Symptoms and the Risk for Partner Violence.” Journal of Abnormal Psychology, Vol. 115, No. 3, 474-483.
• Steinmetz, S.K. (1977). “The battered husband syndrome.” International Journal, 2, 499-509.
• Todd S. Harwell, MPH, Kelly R. Moore, M.D. and Michael R. Spence, M.D., M.P.H. (2003). “Physical violence, intimate partner violence and emotional abuse among adult American Indian men and Women in Montana”. Preventive Medicine, (37) 297-303.
SITES ΑΠΟ ΤΟ ΙΝΤΕΡΝΕΤ
http://www.akidsright.org
www.elsevier.com/locate/forsciint
http://www.AKidsRight.Org/video.html
http://feminist4fathers.mensnewsdaily.com
http://www.sharedparentingworks.org