ΗΜΕΡΙΔΑ ΣΕΡΡΩΝ:ΘΕΟΧΑΡΙΔΟΥ Α.. 'Η ΑΛΛΗ ΟΨΗ ΤΟΥ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ'

Η ΑΛΛΗ ΟΨΗ ΤΟΥ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ
Θεοχαρίδου Αντωνία, εκπαιδευτικός

Ο αριθμός των διαζυγίων αυξάνεται καθημερινά στην Ελλάδα με ανησυχητικούς ρυθμούς, μέσα σε ένα κλίμα γενικής αδιαφορίας και απάθειας. Τα «αβάστακτα δεσμά» του γάμου σπάζουν, χωρίς πολλή σκέψη, αποδεσμεύοντας τους «δέσμιους». Εκεί, όμως, που θα περίμενε κανείς να νιώσει τις έντονες συγκινήσεις και τη χαρά της ανεξαρτησίας, έρχεται ένας συρφετός αναπάντεχων προβλημάτων , άλυτων τις περισσότερες φορές, που βυθίζουν στη δυστυχία και την απόγνωση τους άμεσα ενδιαφερομένους αλλά και το κοντινό τους περιβάλλον..
Έχετε σκεφτεί ότι, μάλλον, το διαζύγιο είναι προνόμιο των πλούσιων και των διάσημων, αυτών που, χαμογελώντας προκλητικά στο πλευρό του καινούριου τους συντρόφου, δηλώνουν ότι έχουν λύσει «πολιτισμένα» όλα τους τα προβλήματα, οικονομικά, περιουσιακά, ψυχολογικά, προβλήματα επιμέλειας και διατροφής των παιδιών; Σίγουρα το διαζύγιο δεν είναι για τους μικρομεσαίους και τους ευαίσθητους. Δυστυχώς, σύμφωνα με έρευνες που έχουν γίνει στην Ευρώπη, οι μονογονεϊκές οικογένειες είναι από τις φτωχότερες οικογένειες, αφού τις περισσότερες φορές δεν καταφέρνουν να αντιμετωπίσουν τα έξοδα κατοικίας, μόρφωσης και μετακίνησης. Όσο για έξοδα ψυχαγωγίας, δε γίνεται καν λόγος.
Πέρα, όμως, από την οικονομική ανέχεια βαραίνει και το ψυχικό κόστος της διάλυσης της οικογένειας.Όταν το αρμονικό τέσσερα γίνεται προβληματικό τρία, τότε τα προβλήματα περισσεύουν. Και η κατάσταση γίνεται ακόμη δυσκολότερη όταν δεν υπάρχει επικοινωνία ανάμεσα στους δυο πρώην συζύγους ή όταν υπάρχει συνεχής ένταση μεταξύ τους, δικαιολογημένα ή αδικαιολόγητα. Όσο για τα παιδιά, τα αθώα θύματα του διαζυγίου, η ασυνεννοησία ανάμεσα στους γονείς και η θέση τους στη σύγκρουση θα επηρεάσουν την εξέλιξή τους περισσότερο από το ίδιο το διαζύγιο. Πολλές φορές, τα παιδιά μένουν πληγωμένα για όλη τους τη ζωή επειδή χρησιμοποιήθηκαν από τους ίδιους τους γονείς σαν πυρομαχικά σε μάχη.

Είναι γεγονός ότι η έντονη αγωνία και το συναίσθημα της απώλειας που βιώνει το παιδί, ενδυναμώνονται όταν οι συγκρούσεις ανάμεσα στους δυο γονείς συνεχίζονται και μετά το διαζύγιο. Το παιδί για να προστατεύσει τον εαυτό του παρουσιάζει αντιδραστικές συμπεριφορές, γιατί με το διαζύγιο χάνει τα σταθερά σημεία αναφοράς που είχε μέχρι εκείνη τη στιγμή. Αυτό αποτελεί μια τραυματική εμπειρία για το παιδί, και όπως κάθε τραυματική εμπειρία, το διαζύγιο θα ακολουθηθεί από μια πρώτη φάση προσαρμογής, όπου θα κυριαρχεί η αγωνία με συμπτώματα άρνησης , επιθετικότητας, κατάθλιψης του παιδιού και από μια δεύτερη φάση κατά την οποία το παιδί θα προσπαθήσει να ελέγξει την αγωνία του. Κατά την διάρκεια αυτής της περιόδου, το παιδί ενεργοποιεί μηχανισμούς προσαρμογής που μπορεί να είναι λειτουργικοί, δηλαδή να του επιτρέπουν να συνεχίσει την ανάπτυξή του με τρόπο αρμονικό ή αντίθετα , μη λειτουργικοί, με την εμφάνιση διαφόρων συμπτωμάτων, όπως παράπονα, διαταραχές στον ύπνο, προβλήματα στο σχολείο κ.λ.π.



Στην αρχή, σχεδόν πάντα, τα παιδιά αγωνιούν για το τι θα πουν οι φίλοι , οι συμμαθητές, οι καθηγητές, οι γείτονες, οι γνωστοί και οι άγνωστοι. Και αντιδρούν με διαφορετικούς τρόπους το καθένα.

………………σελ.123-124
«Οι μέρες διαδέχονταν ασταμάτητα η μια την άλλη, φέρνοντας μαζί τους ποικίλα προβλήματα που απαιτούσαν αντιμετώπιση. Τον πρώτο καιρό, τα παιδιά βίωναν ένα μεγάλο άγχος για το τι θα πει ο κόσμος για τον χωρισμό , τι θα πουν οι συμμαθητές τους και, ελπίζοντας σε μια αρνητική απάντηση, με ρωτούσαν καθημερινά, με την αγωνία ζωγραφισμένη στα μάτια τους :
-Η τάδε θεία το ξέρει; Η νουνά το ξέρει; Ο τάδε θείος το ξέρει; Ξέρουν ότι ο μπαμπάς έφυγε από το σπίτι;
Έφτασαν μάλιστα στο σημείο να αναρωτιούνται αν το ξέρει η αδερφή μου! Τότε, ήταν που γινόταν το στομάχι μου πέτρα, όταν ένιωθα την αγωνία που τα βασάνιζε, και αγανακτούσα μ’ αυτόν που τόσο απερίσκεπτα έφυγε, και με μένα που ήμουν τόσο δημοκράτισσα. Ευτυχώς, ο χρόνος όλα τα απαλύνει και πέρασε και αυτό. Το χώνεψαν, κατάλαβαν ότι «ο κόσμος το ‘χε τούμπανο και αυτά κρυφό καμάρι» και ηρέμησαν. Χαλάρωσαν και άρχισαν να ανακαλύπτουν όλο και περισσότερους ομοιοπαθείς.
Εκείνος που αντέδρασε περισσότερο στο χωρισμό ήταν ο γιος μου, ο Αχιλλέας, το ταυράκι, που μήνα Δεκέμβρη πήγαινε στο σχολείο χωρίς μπουφάν και χτένιζε τα μαλλιά του μ’ ένα περίεργο τρόπο, σαν να είχε βίδες στο κεφάλι του, για να εκφράσει με τον τρόπο αυτό το πένθος του για την απουσία του πατέρα του. Ευτυχώς, αυτό δεν κράτησε πολύ, δηλαδή μέχρι που αρρώστησε και έκανε ενέσεις, και κατάλαβε ότι έπρεπε να βρει άλλο τρόπο, για να πενθήσει. Ύστερα, πέρασαν μια φάση τελείως διαφορετική. Υποστήριζαν και τα δυο ότι, εκείνη την περίοδο, περνούσαν καλύτερα, ότι μπορούσαν να κάνουν ό,τι ήθελαν, ότι ησύχασαν από τις φωνές και τους καυγάδες, αλλά και αυτό δε κράτησε για πολύ. Κάποια μέρα ,η Μαργαρίτα αποφάσισε να κάνει έξι τρύπες στο δεξί αφτί της και τρεις στο αριστερό. Αφού επιστράτευσα όλα τα λογικά επιχειρήματα του ενήλικα σχετικά με την αισθητική του αφτιού και τον κίνδυνο μόλυνσης και αφού αφιέρωσα ώρες ολόκληρες σε διαπραγματεύσεις για το αν ο αριθμός των σκουλαρικιών που θα φιλοξενούνταν στις τρύπες θα ήταν ζυγός ή μονός, μου αποκάλυψε η «μικρή σουπιά» ότι ο λόγος, που ήθελε να κάνει τόσες πολλές τρύπες ήταν να εκνευρίσει τον πατέρα της, με τον οποίο βλεπόταν, όλο κι όλο μια ώρα τη βδομάδα.»

Βέβαια όλα τα παιδιά δε λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο. Υπάρχουν παιδιά που παίρνουν κάποια απόσταση απέναντι στους γονείς, που ενδιαφέρονται για εξωοικογενειακές δραστηριότητες και κλείνονται σ’ ένα προστατευτικό εγωισμό. Άλλες φορές πάλι, εμφανίζουν μια εκπληκτική ωριμότητα που τους επιτρέπει να ρυθμίζουν την προσωπική τους κατάσταση σχετικά με το διαζύγιο με τον καλύτερο τρόπο γι’ αυτά. Άλλα παιδιά έχουν την τάση να ξεφεύγουν από τη πραγματικότητα μέσα από ένα είδος ονειροπόλησης και να φαντάζονται την ένωση των γονιών τους, πλάθοντας μύθους, λόγω της ανάγκης τους για συνοχή στην οικογένεια, χωρίς ωστόσο να παρουσιάζουν δυσκολίες στην προσαρμογή τους στην κοινωνία.

Στην κρίσιμη περίοδο του διαζυγίου, αυτό που θα έπρεπε να κάνουν οι γονείς είναι να σκύψουν πάνω στα παιδιά, αναγνωρίζοντας τις αυξημένες ανάγκες τους για στοργή και αγάπη.
Δυστυχώς, όμως, και γι αυτούς είναι πολύ δύσκολο να ανταποκριθούν σ’ αυτές τις ανάγκες, γιατί και οι ίδιοι περνούν μια δύσκολη περίοδο έντονης κρίσης, όπου κυριαρχεί η θλίψη, η ενοχή και η μεγάλη σύγχυση.
Με ποιον θα μείνουν τα παιδιά; Ποιος θα πληρώνει τη διατροφή; Πόση είναι η διατροφή; Φτάνει για να συνεχίσουν τα παιδιά να ζουν όπως πριν; Ποιος θα δικαιωθεί στα μάτια των παιδιών; Ποιον θα αγαπάν περισσότερο τα παιδιά; Αυτόν που τα φροντίζει; Αυτόν που τους κάνει όλα τα χατίρια; Αυτόν που θυσιάζει την ελευθερία του για χατίρι τους; Αυτόν που τα στερείται και υποφέρει μακριά τους; Θα παν με το μέρος του θύτη ή με το μέρος του θύματος; Και με τις δικές μας ζωές τι γίνεται; Καταστράφηκαν για πάντα;

Όταν η επιμέλεια του παιδιού δίνεται με δικαστική απόφαση στον ένα γονιό, αυτός αισθάνεται να ενδυναμώνεται ο ρόλος του και θεωρεί τον εαυτό του νικητή. Αντίθετα ο άλλος βλέπει το ρόλο του να αποδυναμώνεται. Και τότε αρχίζει ο αγώνας για την διεκδίκηση της αγάπης εκ μέρους του παιδιού. Ο καθένας από τους γονείς διεκδικεί το μεγαλύτερο μερίδιο με κάθε τρόπο, αδιαφορώντας αν έτσι δημιουργεί ψυχολογικά προβλήματα στο παιδί που θα τα κουβαλάει σε όλη του τη ζωή .
Συχνά ο γονιός που μένει μαζί με το παιδί, παρασυρμένος από συναισθήματα θυμού και οργής επιδιώκει την διακοπή των σχέσεων ανάμεσα στο παιδί και στον άλλο γονιό, κατηγορώντας τον ακόμη και για επικίνδυνες συμπεριφορές, όπως αλκοολισμό, απαγωγή, σεξουαλική παρενόχληση και άλλα, βάζοντας εμπόδια στην επικοινωνία του με το παιδί, κάνοντάς τον να φαίνεται ανεπαρκής και ανίκανος. Και έτσι εμφανίζεται το παθολογικό φαινόμενο της γονικής αλλοτρίωσης ή pas, θύμα του οποίου είναι το ίδιο το παιδί καθώς η συμπεριφορά του απέναντι στον ένα γονιό επηρεάζεται χωρίς τη θέλησή του. Φτάνει σε σημείο να μη θέλει να επικοινωνήσει ούτε τηλεφωνικά με τον αποξενωμένο γονιό, να βαριέται εύκολα την παρέα του, να του επιτίθεται λεκτικά και σε ακραίες περιπτώσεις μνα μη θέλει ούτε να τον δει. Κάποιες φορές μάλιστα έρχεται εναντίον του σε δικαστήριο. Το παιδί διακατέχεται από άγχος και εμφανίζει προβλήματα όπως μαθησιακές δυσκολίες, ανασφάλεια κ.λ.π. Με το να απαγορεύει ο γονιός που έχει την επιμέλεια στο παιδί να επικοινωνεί ή να συναντιέται με τον άλλο γονιό, με το να απαξιώνει τις πράξεις του, με τον να τον δυσφημεί μπροστά σε συγγενείς και φίλους δημιουργεί αισθήματα ντροπής , ενοχής και φόβου στην ψυχή του παιδιού το οποίο σταδιακά απομακρύνεται από τον άλλο γονέα και με τον καιρό αποξενώνεται με συνέπεια όταν φτάσει στην εφηβεία ή στην ενηλικίωση να έχει αποκτήσει ανυπέρβλητα προβλήματα.
Είναι γνωστό ότι ο ρόλος του γονιού είναι να δίνει στο παιδί όλα αυτά που χρειάζεται για να αναπτυχθεί αρμονικά, δηλαδή τροφή φυσική, ψυχική, συναισθηματική και πνευματική. Τι συμβαίνει όμως όταν οι γονείς μοιάζουν να αδιαφορούν για το καλό του παιδιού τους και να προτάσσουν το δικό τους το «εγώ» στον παράλογο αγώνα της αποκλειστικότητας της αγάπης του παιδιού;
Πολλές είναι οι περιπτώσεις των παιδιών των διαλυμένων οικογενειών που συναντάμε στις σχολικές τάξεις. Παιδιά κλεισμένα στον εαυτό τους , απομονωμένα, μελαγχολικά, επιθετικά, αδιάφορα, βαθιά πληγωμένα από τη διάλυση της οικογένειας τους με ένα έντονο αίσθημα ενοχής και ντροπής.
Αυτά τα παιδιά απαντούν με το δικό τους τρόπο και μας στέλνουν τα μηνύματά τους:
Σελ.329
«Πήρα το ξυράφι και χάραξα το ξύλινο θρανίο μου.
Ο δάσκαλος μιλούσε για την οικογένεια και εγώ,
έμπηγα το ξυράφι βαθιά στο άψυχο ξύλο,
για να το κάνω να πονέσει.
Και ύστερα , μ’ έπιασαν και με τιμώρησαν,
γιατί, λέει, έκανα το άψυχο ξύλο να πονέσει!
Ποιος , άραγε, θα τιμωρήσει αυτούς που με πόνεσαν
εμένα;»

«Μ’ έπιασε ο καθηγητής να γράφω στο τετράδιο μου βρισιές,
βρισιές απαίσιες και βρομόλογα ,
και μου πήρε τον θησαυρό μου
και με πρόσβαλε μέσα στην τάξη.
Κι αν του έλεγα ότι, εγώ, τα γράφω τα βρομόλογα,
γιατί δεν τολμάω να τα φωνάξω κατάμουτρα σε κάποιους που τα αξίζουν,
τι θα είχαν να μου πουν όλοι αυτοί οι γελοίοι ηθικολόγοι;
Ανεξίτηλη μελάνη»

«Ακούω τους καβγάδες τους στ’ αφτιά μου, τις βρισιές τους,
τον ήχο που κάνει το χέρι όταν πέφτει πάνω στο σώμα.
Νομίζω ότι θα τρελαθώ και όλο χάνω τη σελίδα στο μάθημα. ΠΑΟΚ»

« Όσα λεφτά κι αν μας δώσεις ,
όσα σπίτια κι αν μας χτίσεις,
ποτέ δεν θα είναι αρκετά για να σε αντικαταστήσουν.
Πάντα θα ζητάμε περισσότερα ,
γιατί η αξία σου για μας είναι ανεκτίμητη!
Τοξότης»

« Δεν είναι ότι έφυγες μια φορά,
είναι ότι λείπεις συνέχεια!
Αναμπέλ»

Ο κόσμος των χωρισμένων είναι ένας αλλιώτικος κόσμος, ένας κόσμος γεμάτος ίντριγκες, μίση, εγωισμούς, κακίες, αρρωστημένες καταστάσεις…και κυρίως αυταπάτες καθώς τα πάθη με τον καιρό ανακυκλώνονται και δηλητηριάζουν πολλές ζωές, οδηγώντας τες στην εξόντωση.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το θέμα των διαζυγίων είναι πολυσύνθετο και πολυδιάστατο. Κάθε περίπτωση είναι διαφορετική. Το μόνο τους κοινό σημείο είναι ότι , σε όλες τις περιπτώσεις , δεν υπάρχουν κερδισμένοι παρά μόνο χαμένοι.
Άντρες και γυναίκες, είμαστε όλοι μας θύματα των στερεότυπων της ελληνικής κοινωνίας που θέλουν τις γυναίκες , στα μάτια των αντρών, πονηρές , αδίσταχτες και εκδικητικές, να διεκδικούν όλο και περισσότερα δικαιώματα, και τους άντρες, στα μάτια των γυναικών, αδιάφορους και εγωιστές να νοιάζονται μόνο για την επαγγελματική τους εξέλιξη. Αυτά τα στερεότυπα , δημιουργήματα μιας υλιστικής κοινωνίας που εξελίσσεται ραγδαία, καταπατώντας ηθικές αξίες και ιδανικά, καλλιεργούν την ανειλικρίνεια και την καχυποψία στις μεταξύ μας σχέσεις.
Πώς είναι δυνατόν να τα βρουν μεταξύ τους οι πρώην σύζυγοι και νυν αντίδικοι, όταν ο καθένας έχει καρφωμένη στο μυαλό του μια στερεότυπη άποψη για τον άλλο – τις περισσότερες φορές λανθασμένη; Όταν ο ένας θεωρεί τον άλλο, εκ προοιμίου, αντίπαλό του και του κηρύσσει τον πόλεμο με κάθε μέσον; Και τότε ο άλλος δεν έχει παρά να αμυνθεί και να μπει σ΄ ένα παράλογο πόλεμο όπου συκοφαντίες και τερατώδη ψέματα αποτελούν τα όπλα που βάλλουν τα ίδια μας τα παιδιά τα οποία γίνονται μάρτυρες εφιαλτικών μαχών ανάμεσα στα δυο πιο αγαπημένα πρόσωπα της ζωής τους, τον μπαμπά και τη μαμά.
Και έρχονται και οι δικαστικές αρχές που παρασυρμένες κι αυτές από τα στερεότυπα και τη δογματική ακαμψία του νόμου, αναθέτουν με κλειστά μάτια την επιμέλεια των παιδιών σχεδόν πάντα στη μητέρα, χωρίς να εξετάσουν προσεκτικά αν αυτή έχει όλα τα απαραίτητα προσόντα για να αναθρέψει σωστά τα παιδιά της, αφήνοντας στη προαίρεσή της την δυνατότητα επικοινωνίας του πατέρα με τα παιδιά.
Δυστυχώς, ζούμε εγκλωβισμένοι μέσα στις αυταπάτες μας οι οποίες μας τυφλώνουν και δε μπορούμε να δούμε ότι το συμφέρον μας δεν είναι άλλο από την από κοινού επιμέλεια των παιδιών μετά το διαζύγιο.
Όλοι έχουμε το δικό μας μερίδιο ευθύνης. Παντού προβάλλεται ο μύθος της σούπερ μαμάς, της μάνας που μπορεί να καταφέρει τα πάντα, που μπορεί να αναλάβει όσους ρόλους χωράει το μυαλό μας και ο μύθος του δυναμικού άντρα που αγωνίζεται να καταξιωθεί επαγγελματικά και κοινωνικά και δεν έχει το χρόνο να ασχοληθεί με την ανατροφή των παιδιών του.
Τι συμβαίνει, όμως, στην πραγματικότητα όσον αφορά τις γυναίκες; Έχουν επιλέξει από μόνες τους το ρόλο της «σούπερ μάνας» ή υποχρεώνονται να τον παίξουν ;
Από τη μια, υπάρχουν γυναίκες που μετά την διάλυση του γάμου τους, αναγκάζονται να αναλάβουν την αποκλειστική επιμέλεια και μέριμνα των παιδιών, γιατί πατέρας είναι αδιάφορος ή απών. Και κάτι τέτοιο ούτε το επιλέγουν , ούτε το επιδιώκουν. Οδηγούνται, λοιπόν, σ’ ένα μονόδρομο με πολλές αντιξοότητες που απαιτεί ανεκτίμητες θυσίες.
Από την άλλη, υπάρχουν γυναίκες που παρασυρμένες από τα έντονα συναισθήματα που γεννάει, χωρίς αμφιβολία, η διάλυση μιας οικογένειας και η ματαίωση των ονείρων μιας ζωής, φτάνουν στο σημείο να ξεπεράσουν τον ίδιο τους τον εαυτό και να διεκδικήσουν, με κάθε θεμιτό και αθέμιτο τρόπο, την αποκλειστικότητα της καθημερινής φροντίδας του και της ανατροφής των παιδιών τους , θέλοντας με αυτό τον τρόπο, από τη μια, να απαξιώσουν τελείως τον πρώην σύντροφό τους στα μάτια των παιδιών τους και, από την άλλη, να κερδίσουν την αποκλειστική αγάπη τους σαν αντιστάθμισμα της συζυγικής αγάπης που έχασαν. Και έτσι κάνουν ένα θανάσιμο λάθος και πέφτουν μέσα στην παγίδα που έχουν ετοιμάσει για τον πρώην σύζυγο. Πρώτον, για τον απλούστατο λόγο ότι η σούπερ γυναίκα, η τέλεια μάνα, η κουβαλήτρια, η κολώνα του σπιτιού, αργά ή γρήγορα τσακίζεται κάτω από το αφόρητο βάρος των πολλών της υποχρεώσεων, φθείρεται σιγά- σιγά σαν άνθρωπος και οδηγείται σε αδιέξοδο, αφού δεν της μένει σχεδόν τίποτε για τον εαυτό της.

Και τι συμβαίνει με τους άντρες;
Ο μύθος του άντρα που αδυνατεί να αναλάβει τις ευθύνες του σαν πατέρας, μια που θεωρείται ότι είναι πλασμένος από τη φύση του για το κυνήγι των επαγγελματικών του στόχων με σκοπό την κοινωνική καταξίωση, καλά κρατεί. Κι αυτός επαναπαύεται με την ετικέτα που του έχουν κολλήσει και συνεχίζει τη ζωή του έχοντας τη συνείδησή του ήσυχη, αν μάλιστα πληρώνει και τη νόμιμη διατροφή. Αυτός ο τύπος του πατέρα αγνοεί ότι η σχέση γονιού-παιδιού είναι μια καθαρά βιωματική σχέση που για να λειτουργήσει δεν αρκούν 5 ώρες επαφής το μήνα. Χρειάζεται καθημερινή επικοινωνία με το παιδί και έμπρακτο ενδιαφέρον για να νιώσει το παιδί ασφάλεια και αγάπη και να αναπτυχθεί σωστά σαν προσωπικότητα.

Ο Σωτήρης λέει με παράπονο: Σελ.82
« -Εγώ δεν ήθελα να φύγει, τον χρειαζόμουν. Ήθελα να μεγαλώσω με πατέρα, να μου μάθει πράγματα, να με βοηθήσει να βρω το δρόμο μου. Αν δεν είναι κοντά σου ο πατέρας, όταν τον χρειάζεσαι, τότε τι νόημα έχει να λες ότι έχεις πατέρα;
-Σωτήρη, δυστυχώς, τα πράγματα δεν έρχονται στη ζωή όπως εμείς τα θέλουμε. Άλλος μεγαλώνει χωρίς πατέρα, άλλος βασανίζεται από κάποιο πρόβλημα υγείας, άλλος χάνει κάποιο αγαπημένο του πρόσωπο …
-Και είναι και άλλοι που τα έχουν όλα, και περνούν μια χαρά, αντέδρασε αυτός.
- Ναι, έχεις δίκιο, υπάρχουν και αυτοί που η ζωή τους τα φέρνει βολικά, είπε η Ρούλα και, θέλοντας να καθοδηγήσει τη συζήτηση προς το θέμα που την έκαιγε, πρόσθεσε :
- Εγώ πάντως, πιστεύω ότι ο κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα να επιλέξει τον τρόπο με τον οποίο θέλει να ζήσει.
-Σύμφωνοι, αλλά όχι όλοι οι άνθρωποι! Οι πατεράδες και οι μανάδες δεν είναι ελεύθεροι να κάνουν ό,τι θέλουν, έχουν και κάποιες υποχρεώσεις, είπε με πείσμα αυτός, κλοτσώντας μια πέτρα προς τη μεριά της θάλασσας.»

Υπάρχει, όμως, και η άλλη όψη των πραγμάτων.
Υπάρχουν γυναίκες που εγκαταλείπουν τα παιδιά τους για να κυνηγήσουν τα δικά τους όνειρα αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις της απόφασής τους. Και άλλες που, αφού αποφασίσουν την διάλυση του γάμου και διεκδικήσουν την επιμέλεια των παιδιών, συνειδητοποιούν ότι δεν είναι ικανές να τα μεγαλώσουν μόνες τους για πολλούς και διάφορους λόγους και φορτώνουν τις ευθύνες της ανατροφής τους σε τρίτους, συγγενείς και ξένους. Για καθαρά προσωπικούς λόγους αρνούνται τη συνεργασία με τον πατέρα, παρουσιάζοντας τον ανεπαρκή και ανίκανο, και επιβάλλουν στα παιδιά τους έναν αντικαταστάτη πατέρα, αδιαφορώντας αν αυτό έχει δυσάρεστες επιπτώσεις στην ψυχική ισορροπία των παιδιών. Ο πρώην σύζυγος ίσως να υπήρξε ανεπαρκής σαν σύντροφος, αυτό όμως δε σημαίνει οπωσδήποτε ότι είναι και ανίκανος να αναλάβει το ρόλο του σαν πατέρας. Έτσι, αυτές οι γυναίκες γίνονται πρόξενοι ανεπανόρθωτης βλάβης στη σχέση πατέρα-παιδιού με ολέθριες συνέπειες στον ψυχισμό και των δυο.

Και τέλος υπάρχουν και άντρες που υποφέρουν από το διαζύγιο, που νιώθουν τη ζωή τους να διαλύεται καθώς χάνουν τη σύντροφό τους , την επαφή με τα παιδιά τους, τους φίλους τους, την περιουσία τους. Άντρες που νιώθουν την αξιοπρέπεια τους και την αυτοεκτίμησή τους να καταρρακώνονται από τις επώδυνες δικαστικές αποφάσεις των δικαστών που τους καταδικάζουν να ζουν στη φτώχεια και τη στέρηση. Άντρες που θέλουν να συμμετάσχουν ενεργά στο μεγάλωμα των παιδιών τους, που είναι έτοιμοι να αναλάβουν τις ευθύνες τους, αλλά δεν μπορούν, γιατί δυστυχώς στην εποχή μας ενώ το αδίκημα της μοιχείας έχει εξαλειφθεί, το δικαίωμα της επικοινωνίας του πατέρα με το παιδί έχει ποινικοποιηθεί. Αυτή η κατηγορία των αντρών σίγουρα αποτελεί τη μειοψηφία. Όμως κι αν ακόμη είναι μετρημένοι στα δάκτυλα του χεριού, αξίζει τον κόπο να τους στηρίξουμε και να τους χειροκροτήσουμε για να αποτελέσουν φωτεινό παράδειγμα και για τους άλλους πατεράδες.
«-Το να ζω με τον γιο μου , να τον βλέπω να μεγαλώνει, μέρα με τη μέρα και να του μαθαίνω τα μυστικά της ζωής, μπορώ να πω ότι είναι η καλύτερη εμπειρία της ζωής μου, πρόσθεσε με ικανοποίηση ο Άρης.»
σελ.241
Και εδώ τίθεται το εύλογο ερώτημα ,μήπως, τελικά, οι γυναίκες δεν θα πρέπει να αρνούνται την συμμετοχή των πρώην συζύγων τους στο μεγάλωμα των παιδιών όταν αυτοί το επιθυμούν πραγματικά , βάζοντας πάνω από όλα το καλό των παιδιών τους. ( Αυτό πονάει πολύ, βέβαια, όμως…απελευθερώνει!)

Άντρες και γυναίκες έχουν το ίδιο δικαίωμα να προσφέρουν τη γονική μέριμνα και τα παιδιά έχουν επίσης το δικαίωμα να παίρνουν αγάπη και στοργή και από τους δυο γονείς.
Και δεν είναι μόνο αυτό! Ας αναλογιστούμε πόσο πολύ ζημιώνουμε τα παιδιά μας με το να εμπλεκόμαστε σε ατελείωτους δικαστικούς αγώνες και από πόσα πράγματα τα στερούμε όταν δεν έχουμε την ψυχική μας ισορροπία. Είναι ποτέ δυνατόν ένα παιδί να είναι ευτυχισμένο όταν στερείται ένα από τους δυο γονείς;
Τον πόνο και τα συναισθήματα θυμού και πίκρας τα κουβαλάνε τα παιδιά μέσα τους σ΄ όλη τους τη ζωή. Και πάντα περιμένουν μια εξήγηση, μια απάντηση, μια συγνώμη από τους γονείς που τους πήραν το παιδικό όνειρο της ευτυχισμένης οικογένειας.
Σελ.111-112………………………………………………………………
Ο Σωτήρης έσκυψε και πήρε, με μηχανικές κινήσεις, ένα περιοδικό από το τραπεζάκι που βρισκόταν μπροστά του και, ξεφυλλίζοντάς το αδιάφορα, άρχισε να αραδιάζει, ξεψυχισμένα τις σκέψεις του:
-Τον συνάντησα. Ήρθε και με βρήκε. Έτσι στα ξαφνικά! Ούτε που το φανταζόμουν ότι θα συνέβαινε αυτό ποτέ στη ζωή μου. Αλλιώς το είχα στήσει το σκηνικό μέσα μου. Βλέπεις από τότε που εξαφανίστηκε, το μόνο σημάδι ότι ζούσε ήταν τα λεφτά που κατέθετε κάθε μήνα στο όνομά μου στην τράπεζα. Και εκείνα βέβαια, έχει αρκετά χρόνια που κόπηκαν. Όταν ενηλικιώθηκα! είπε με παράπονο.
Είχα αρχίσει να καταλαβαίνω, και ένα κύμα ανατριχίλας διαπέρασε το κορμί μου. Πόσο ταραγμένος ήταν! Φαινόταν έτοιμος να καταρρεύσει. Τον λυπήθηκα, και κακίζοντας τον εαυτό μου που ενοχλήθηκε από την επίσκεψή του, ρώτησα:
- Αλήθεια; Πού; Πότε έγινε αυτό;
- Ήρθε και με βρήκε στο μπαρ που δουλεύω. Α, δε σου είπα! Έπιασα δουλειά για έξι μήνες στο «Μπλε»…Τέλος πάντων… Μπήκε σαν πελάτης. Ούτε που τον κατάλαβα. Έχουν περάσει είκοσι χρόνια από τότε… Άλλαξε! Άλλαξε πολύ!... Κι εγώ άλλαξα βέβαια. Αλλά αυτός, άλλαξε πιο πολύ. Έγινε άλλος άνθρωπος. Τα μαλλιά του αραίωσαν , πάχυνε και αρκετά. Φορούσε κουστούμι και γραβάτα. Άλλαξε, σου λέω! Τότε που μας άφησε, ήταν παλικάρι. Και τώρα…μετά τόσα χρόνια…θα ’ναι είκοσι χρόνια…τώρα μου φάνηκε σαν γέρος…
-Και εσύ, ήσουν παιδάκι, και τώρα είσαι άντρας, του είπα, χαμογελώντας ,για να τον κάνω να χαλαρώσει κάπως.
- Μου φάνηκε σαν ξένος, Άννα! είπε απογοητευμένος, και αμέσως πρόσθεσε τονίζοντας τις λέξεις του : Είναι ένας ξένος!
Του πρόσφερα ένα ποτήρι δροσερό νερό. Το πήρε μηχανικά και το ήπιε όλο, λες και ήθελε να παρασύρει με το νερό τον κόμπο που τον έπνιγε. Έπειτα, συνέχισε :
- Ήταν φοβερό! Ήρθε και μου μίλησε ! Δεν θυμάμαι τι μου είπε, γιατί το μυαλό μου και τα αφτιά μου γέμισαν εικόνες και ήχους από τότε που πηγαίναμε μαζί στο γήπεδο, από τότε που μαστορεύαμε μαζί το ποδήλατό μου, από τότε που έκρυβε τις ζαβολιές μου από τη μάνα μου, από τότε που μου είπε ότι έπρεπε να φύγει από το σπίτι…
Ο Σωτήρης έμοιαζε χαμένος στις αναμνήσεις του.
-Απίστευτο, τίποτε δεν ξεχνιέται, τίποτε δε μένει θαμμένο για πάντα! ψιθύρισε.

Με τις σκέψεις αυτές, ας αναρωτηθούμε όλοι μας μήπως τελικά, πρέπει να γκρεμίσουμε τα στρατόπεδα και να κάνουμε εκεχειρία για το συμφέρον το δικό μας και των παιδιών μας.
Μήπως πρέπει να τολμήσουμε το δυσκολότερο, να ξεχωρίσουμε στο μυαλό και στη ψυχή μας τον συζυγικό από το γονεϊκό ρόλο;
Μήπως, τελικά, πρέπει να περάσουμε όλοι από τη ίδια όχθη και να αναζητήσουμε αλλού τους πραγματικούς μας αντιπάλους γιατί πάνω απ’ όλα είμαστε γονείς και το συμφέρον μας είναι η ψυχική υγεία των παιδιών μας η οποία είναι αλληλένδετη με τη δικιά μας ψυχική ισορροπία;

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1.Μάρκος Π.Λ.,1998, Ο χωρισμός στο ζευγάρι, Αίολος, Αθήνα.
2.Ντράϊκωρς Π., 1974,Η πρόκληση του γάμου, Κέδρος, Αθήνα.
3.Gardner R.,Νομικές και ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις στους τρεις τύπους γονικών συνδρόμων αποξένωσης στην οικογένεια. Court Review, vol. 28. num.1,1991.
4. www.uniondesfamilles.org, enfants du divorce, 13/1/2008
5. Vangyseghem S. Et J. Appelboom, Clinique de Psychiatrie infanto -juvénile, Hôpital universitaire des Enfants Reine Fabiola, U.L.B., « Répercussions psychologiques du divorce parental chez l’enfant ».
6. Θεοχαρίδου Α., 2007, Ευτυχώς που…δε με σκότωσες, Μαλλιάρης, Θεσσαλονίκη.